Sytuacja kobiet w IT w 2024 roku

W dzisiejszych czasach branża technologiczna odgrywa kluczową rolę we wszystkich aspektach życia społecznego i gospodarczego. Jednak mimo dynamicznego rozwoju sektora IT, równość płci nadal pozostaje kwestią wymagającą uwagi. W tym artykule przeprowadzimy analizę sytuacji kobiet w IT w 2024 roku, przyglądając się zarówno wyzwaniom, jak i postępom w tej dziedzinie. Omówimy też konkretne działania na rzecz wyrównywania szans oraz równości w zespołach w polskich firmach technologicznych.

Statystyki i dane

Raport z Badania Społeczności IT 2024 opublikowany przez Bulldogjob pokazuje, że kobiety stanowią niespełna 16% polskiego IT.

To nadal zdecydowana mniejszość, pomimo podejmowanych działań na rzecz promowania różnorodności. Jednak nie musi to oznaczać obecnej dyskryminacji kobiet, a długofalowych konsekwencji różnych społecznych przekonań, mitów i narracji z przeszłości, które w ogromnym stopniu wywierały wpływ, chociażby na to, w jaki sposób do edukacji podchodziły dziewczęta oraz chłopcy, czy ich rodziny. Mówi o tym Kasia Szlegel, Head of Recruitment w Sonalake:

Temat jest bardzo szeroki - zaczynając od wzorców rodzinnych, poprzez brak możliwości podjęcia edukacji przez nasze prababki, “niewidzialność” istotnych autorytetów kobiecych, na patriarchacie kończąc. Mimo dość niskiego wyniku procentowego w Raporcie Bulldogjob, w naszym polskim oddziale Sonalake, kobiety to już 25% wszystkich pracowników.

W obszarze statystyk optymistyczną wizję ma również Katarzyna Brach, Senior Project Manager, Financial Services w Capgemini:

Faktycznie branża IT nadal jest postrzegana jako zdominowana przez mężczyzn. Wierzymy jednak, że przyszłość w IT należy do wszystkich, bez względu na płeć. Kobiety w skali globalnego IT to 25% osób pracujących w IT, podczas kiedy w Capgemini w Polsce to już blisko 40%. Jednocześnie warto zwrócić uwagę na to, że panie to nadal jedynie ok. 20% osób studiujących na kierunkach informatycznych w Polsce.

Wyzwania stojące przed kobietami w IT

Nadal obecne w niektórych środowiskach stereotypy, brak reprezentacji oraz trudności w awansie zawodowym, to bariery, z którymi kobiety stykają się na swojej drodze. Doświadczenia kobiet związane z przeciwnościami w pracy w IT, ilustrują trudności, z jakimi borykają się lub borykały w przeszłości. Oczywiście widać w tej przestrzeni ogromną poprawę, ale nie da się ukryć, że wyzwań jest jeszcze sporo. Aby nie teoretyzować, zapytaliśmy o zdanie specjalistki IT, które na co dzień funkcjonują na polskim rynku technologicznym.

Kasia Szlegel, Sonalake:

Zmiany i ruchy w kierunku zwiększenia różnorodności płciowej w wielu branżach, nie tylko IT, są już widoczne. Wiele się robi, jednak na długoterminowe efekty trzeba poczekać, aż na rynek wejdzie pokolenie naszych dzieci. Wtedy zmiany będzie można zaobserwować gołym okiem. To teraz nasze córki widzą, że kobiety pracują w IT i są naukowczyniami, uczą się programować od podstawówki, czytają książki o pionierkach, a feminatywy mogą być dla nich znowu normą językową. Róbmy dalej to, co robimy, naświetlajmy dobre wzorce, a będzie coraz lepiej.

Anna Uklańska, Senior Menedżerka ds. Projektowania i automatyzacji procesów w Leroy Merlin:

Nasza firma wspiera i promuje kobiety. Mamy w IT prawie 16% na stanowiskach kierowniczych i 20% dyrektorek. Wyzwaniem nie jest samo otrzymanie awansu, ponieważ zarówno ścieżki kariery, jak i programy rozwojowe są dostępne. Nawiązałabym jednak do innego aspektu, czyli bycia mamą. Ten drugi etat to prawdziwe wyzwanie dla zarządzania czasem i priorytetami.

Julia Diatczyk, Prezes Zarządu DataArt Poland:

W DataArt kobiety stanowią obecnie 30% całego zespołu i zajmują 20% stanowisk kierowniczych na najwyższym szczeblu, a ta liczba cały czas rośnie. Musimy pamiętać, że wiele kobiet ma w swojej karierze przynajmniej jedną przerwę związaną z urlopem macierzyńskim i chociaż widzimy tu znaczącą zmianę na przestrzeni lat, ponieważ rośnie liczba urlopów tacierzyńskich, to jednak statystycznie to panie nadal stanowią większość w przypadku dłuższych przerw zawodowych, wynikających z opieki nad dziećmi.

W DataArt staramy się aktywnie wspierać nasze koleżanki w powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim poprzez programy mentorowania, elastyczne godziny pracy oraz możliwość pracy zdalnej. Kładziemy duży nacisk na zapewnienie bezpiecznego i bezstresowego powrotu po takiej przerwie do obowiązków, co jest kluczowe dla równości szans i rozwoju zawodowego każdego pracownika.

Elżbieta Młyńczyk, Menadżer Zespołu deweloperów, Payments Transaction w Commerzbank (oraz liderka grupy Łódź Women Network):

Jako ekspertka z branży IT uważam, że promowanie edukacji technicznej wśród kobiet, tworzenie programów mentorskich czy sieci networkingu oraz eliminacja płciowych nierówności wynagrodzeń, są kluczowe dla zrównoważonego rozwoju sektora technologicznego. Kobiety stanowią istotną część populacji, a ich potencjał nie powinien być marnowany ze względu na stereotypy płciowe, kulturowe uwarunkowania czy lata edukacji szkolnej, gdzie przekaz skierowany był „bądź grzeczna i mila, zachowuj się”.

Alicja Błaut-Krasoń, Menedżerka Rozwoju Platformy w Leroy Merlin:

Nie mam wykształcenia technicznego, podjęłam decyzję o zmianie pracy w branży IT na początku pandemii. Początkowo budziło to moje obawy związane z pozyskaniem nowej wiedzy w otoczeniu niesprzyjającym. Obawy były związane ze stereotypami dotyczącymi płci. Niemniej od samego początku doświadczenia w naszej firmie były ukierunkowane na rzeczywiste kompetencje i predyspozycje, bez względu na płeć. Otrzymywałam i wciąż otrzymuję mnóstwo pomocy i wsparcia, zarówno od koleżanek, jak i kolegów. W ciągu ostatnich czterech lat zdobyłam doświadczenie, awansując na kolejne stanowisko. Brak presji związanej z płcią i skupienie się na kompetencjach pozwoliło mi efektywnie uczestniczyć w projektach i zdobywać nowe umiejętności.

Na przykładzie Alicji widać, że sukces faktycznie jest możliwy, co jest przecież sprawą oczywistą, gdyż o profesjonalizmie świadczą umiejętności, pracowitość itd. Jednak sama decyzja o przebranżowieniu wiązała się z obawami. I to nie z powodu trudności w przyswojeniu nowej wiedzy a właśnie z racji na stereotypy wokół pracy kobiet w IT. Dlatego właśnie warto mówić głośno o równości kobiet w IT do pań spoza IT, które dopiero chcą wejść do branży. Również do tych, które trzymają się nieadekwatnie niższych rangą czy płacą stanowisk, tylko ze względu na strach i brak wiary w powodzenie awansu czy docenienie.

Kasia Szlegel, Sonalake:

Z mojej obserwacji, jako osoby od 12 lat rekrutującej w różnych branżach, nie tylko IT, firmy informatyczne w większości tworzą “bańkę”, bardziej bezpieczną i mało miarodajną przestrzeń, gdzie trudno jest zobaczyć realne problemy różnych grup mniejszościowych. 

Jednocześnie jako branża zdominowana przez mężczyzn może uwypuklać nierówności i stereotypy. High management złożony tylko z mężczyzn może podejmować decyzje bez kompletnego obrazu sytuacji. Kobiecie może być trudno zabrać głos, jeśli jest sama w męskim gronie, gdyż komunikacja i język mogą być mało inkluzywne. Może pojawiać się również ocenianie umiejętności i zaangażowania kobiet, które wróciły na rynek po dłuższym urlopie macierzyńskim. Dlatego tak ważne jest rozmawianie o tych potencjalnych trudnościach. 

W Sonalake mamy regularne spotkania “Sonaladies”, gdzie możemy poruszać temat dla nas trudne, wymieniać się doświadczeniami czy ćwiczyć prezentacje, ale też luźno porozmawiać o codziennych wyzwaniach w pracy i zintegrować się w czasach pracy zdalnej. Od wielu lat skupiamy się na inkluzywności i wspieraniu kobiet, co przynosi realne efekty - nasze Leaderki i Specjalistki jasno komunikują, że nie odczuwają żadnych przeciwności czy trudności związanych z płcią podczas rozwoju swojej kariery w Sonalake. To ogromny sukces.

Postępy i inicjatywy

Od lat obserwujemy pozytywne zmiany i postępy w promowaniu równości płci w branży IT. Coraz więcej inicjatyw na rzecz wsparcia kobiet, kampanii społecznych oraz programów mentorskich, przyczynia się do budowy bardziej inkluzywnego środowiska pracy. Sukcesy kobiet w technologii również stają się inspiracją dla innych.

Elżbieta Młyńczyk, Commerzbank:

Podczas rekrutacji widzę, że kobiety nauczyły się pokazywać swoje umiejętności, dokonania, chwalić się sukcesami oraz przede wszystkim nie zaniżają swoich kompetencji. Widzę pozytywną zmianę w mentalności i otwartość firm na zatrudnianie kobiet z umiejętnościami technicznymi. Nikogo już nie dziwi(!), że dziewczyny potrafią programować, tworzą doskonałej jakości kod oraz potrafią łączyć wiele punktów widzenia, aby wypracować jak najlepsze rozwiązanie.

W 2024 obserwacja, że to już normalne, że kobiety również mogą programować, może brzmieć wręcz absurdalnie, ale jeszcze nie tak dawno nie było to wcale takie oczywiste. I nie w kontekście umiejętności a tego, że każdy tak uważa. Co tym bardziej podkreśla, jak duże kroki robi branża IT z mocno zmaskulinizowanej i przepełnionej stereotypami, do po prostu otwartej dla wszystkich ludzi.

Urszula Komisarek, Senior Software Inżynierka i Liderka w Sonalake:

Kiedy 3 lata temu brałam udział w kilku rekrutacjach, w żadnej z nich rozmowy technicznej nie prowadziła kobieta. Widzę, że to się zmienia. W Sonalake staramy się angażować w rozmowy techniczne doświadczonych programistów i programistki, zwracając uwagę na zróżnicowanie wśród osób zaangażowanych w proces rekrutacji.

Katarzyna Brach, Capgemini:

Rekrutując, szukamy przede wszystkim osób z pasją, które chcą się uczyć, a także dzielić swoim doświadczeniem. Wszyscy nasi pracownicy i pracownice tworzą wraz ze swoimi przełożonymi indywidualne plany rozwoju. Dbamy o to, aby odsetek ekspertek w Capgemini stale wzrastał. Wspieramy kobiety i zachęcamy je do udziału w różnych inicjatywach. Mogą one rozwijać i wymieniać się doświadczeniami z koleżankami w ramach globalnych inicjatyw Capgemini, takich jak Women in Delivery czy Women@Capgemini, a także w naszych wewnętrznych projektach mentoringowych.

Sylwia Rączkowska, Software Inżynierka w Sonalake:

Podczas studiów informatycznych zaczęłam uczestniczyć w wielu konferencjach i meetupach związanych z IT, trafiając na fundację Perspektywy, która już wtedy oferowała wiele inicjatyw wspierających kobiety w branży. Kilkukrotnie byłam na zorganizowanym przez nich wyjeździe Women In Tech Camp, gdzie brałam udział w warsztatach, otrzymałam mentoring z dedykowaną osobą, gdzie mogłam też wziąć udział w targach pracy i otrzymać informacje, jak wygląda praca programisty w danej firmie, rekrutacja, czy wdrożenie. Poznałam też inne dziewczyny, wymieniając się doświadczeniem oraz wsparciem. 

Po latach stażu w IT wciąż chętnie uczestniczę w inicjatywach wspierających kobiety np. w corocznej konferencji Women in Tech Summit, która oferuje warsztaty, targi pracy i mentoring. 

Cieszę się, że organizacje oraz społeczności zaczęły aktywnie działać na rzecz równości płci. Miałam doświadczenie pracować w różnych zespołach. Często byłam w nich jedyną kobietą, a aktualnie pracuje w zespole, gdzie większość stanowią kobiety.

Julia Diatczyk, DataArt Poland:

Od 2023 roku DataArt oficjalnie wprowadziła politykę Diversity & Inclusion, która określa cele i wartości, służące jako przewodnik w kształceniu naszej kultury korporacyjnej. Kolejną polityką realizowaną przez naszą firmę jest między innymi Polityka Równych Szans, która nakłada obowiązek prowadzenia transparentnych procesów rekrutacji, awansu i selekcji. Ogłoszenia o aktualnych ofertach pracy są przygotowywane w taki sposób, aby przyciągnąć kandydatów i kandydatki o różnych walorach, a osoby przeprowadzające rozmowy kwalifikacyjne są szkolone w celu unikania praktyk dyskryminacyjnych.

W DataArt promujemy równouprawnienie płci poprzez różnorodne programy. Dążymy do stworzenia otoczenia sprzyjającego wszystkim osobom, niezależnie od płci, pochodzenia etnicznego, zdolności, wyznania, kultury, wieku i orientacji seksualnej. Jedną z inicjatyw jest wprowadzenie kursu DEIB Essentials (Diversity, Equity, Inclusion, Belonging), dostępnego dla wszystkich w firmie, który ma pomóc lepiej zrozumieć praktyczne znaczenie każdego z komponentów DEIB oraz wyzwania, z jakimi się wiążą, a także upowszechnić standardy komunikowania się z poszanowaniem różnorodności, równości, inkluzywności i poczucia przynależności.  

Project Managerka w Sonalake, ponad 20 lat w IT: 

Nie wiem, jakie są dane, ale z czasem widzę poprawę na rynku: więcej kobiet w IT, chociaż raczej na stanowisku junior-regular niż senior lub wyżej oraz większa dbałość o równość, język inkluzywny i mniej "męskiej szatni", co jeszcze 10 lat temu było kojarzone z IT. Pojawiają się też aktywności afirmacyjne, które sprawiają, że więcej kobiet w ogóle rozważa wejście w IT.

Magdalena Przybysz, Scrum Master w Commerzbank:

Rozpoczęłam pracę w środowisku IT ponad 10 lat temu. Ta dekada pokazała, jak ogromną rolę odegrało promowanie stanowisk managerskich oraz branży IT jako strefy równie dostępnej dla mężczyzn, jak i kobiet. Większość moich koleżanek pracowała wtedy w sekretariatach, jako tłumaczki czy też specjalistki ds. finansów lub HR. Żadna z nas wtedy nie myślała o tym, aby w ogóle pomyśleć o IT, bo przecież ten obszar zarezerwowany był głównie dla mężczyzn…

Wraz z upływem czasu tendencja zaczęła się zmieniać. Budowanie wizerunku branży IT jako środowiska odpowiedniego do pracy dla kobiet przybrało na wadze. Przekaz zaczął docierać do coraz większej liczby odbiorców. Zaczęły tworzyć się meetupy dedykowane dla grup związanych z IT, a także grupy, które zachęcały kobiety do przebranżowienia się. Akademie oraz bootcampy nawiązywały pracę z różnego rodzaju firmami IT w Polsce, oraz organizowały kursy dedykowane osobom chcącym spróbować swoich sił w branży IT. Commerzbank jest organizacją, która wspiera rozwój kobiet.

Anna Uklańska, Leroy Merlin:

Dział projektowania i automatyzacji procesów, za którym stoję, ma doskonały parytet - dokładnie 50% specjalistów ds. procesów to kobiety. Co więcej, wśród deweloperów RPA współpracuję z kobietami wynagradzanymi na poziomie rynkowym

Jeżeli chodzi o moją ścieżkę kariery, to rozpoczęła się technicznie już od studiów inżynierskich w obszarze zarządzania produkcja na Politechnice Warszawskiej. Procesy, którymi się zajmuje, zawsze są ściśle powiązane z IT, ponieważ nie da się ich usprawnić bez systemów informatycznych, czy robotów. W momencie otrzymania propozycji awansu na swoje stanowisko dyrektorskie nie wahałam się ani chwili. Wcześniej zostałam do niego przygotowana przez program rozwojowy Learning Business Academy, który organizowany jest co roku w Leroy Merlin. Firma daje mi też możliwość rozwoju w postaci realizacji doktoratu wdrożeniowego, gdzie łączę praktyczne aspekty mojej pracy z naukowymi.

Nie uważam, że w Leroy Merlin kobiety są w jakikolwiek sposób dyskryminowane. Już od etapów rekrutacji mamy wpływ na wybór kandydata odpowiadającego oczekiwanym kompetencjom. Widełki są zależne od stanowiska i jasno komunikowane pracownikom podczas oceny rocznej.

Kasia Szlegel, Sonalake:

Jestem konsultantką w programie mentoringowym Dare IT i widzę, jak wiele dziewczyn pozytywnie wypowiada się o jego wartości. Nie tylko pomaga on realnie rozwinąć swoje umiejętności techniczne czy znaleźć pracę w IT, ale też tworzy społeczność, której członkinie mogą wspierać się w przyszłości. 

Ważne są też działania wspierające w firmach. W Sonalake przykładamy uwagę do inkluzywności procesu rekrutacji oraz komunikatów zamieszczanych przez nas na stronie internetowej i Social Mediach. Pamiętamy, aby w komunikatach umieszczać historie i wypowiedzi również naszych ekspertek, nie tylko ekspertów. Staramy się budować zróżnicowane płciowo i kulturowo zespoły, a na spotkaniach usłyszeć perspektywę i pomysły każdej grupy. 

Dalsze kroki i perspektywy

Mimo wielu świetnych inicjatyw, w firmach konieczne jest kontynuowanie wysiłków na rzecz eliminacji przeszkód utrudniających kobietom wkraczanie do IT. Wspieranie edukacji technicznej kobiet, tworzenie programów mentoringowych oraz eliminacja płciowych nierówności wynagrodzeń to tylko niektóre z działań, które warto podejmować. Równie ważna jest zmiana myślenia o kobietach w IT oraz budowanie świadomości, że różnorodność jest siłą, która przynosi korzyści dla całej branży.

Elżbieta Młyńczyk, Commerzbank:

Edukacja i szkolenia są kluczowe w promowaniu kobiet w IT - ważne jest zachęcanie dziewczyn do nauki informatyki i programowania już od najmłodszych lat, pokazywanie przykładów w praktyce jak wygląda praca jako Product Owner, Scrum Master, Fronted Developer czy Backend Developer.

Widoczność kobiet odnoszących sukcesy w IT tzw. role mode może inspirować młode dziewczęta do wyboru kariery w tej dziedzinie oraz podnosić świadomość na temat możliwości zawodowych w IT, oraz przyczyniać się do zmiany stereotypów i uprzedzeń.

Podsumowanie

Sytuacja kobiet w IT w 2024 roku jest złożonym zagadnieniem, które wymaga uwagi i zaangażowania wszystkich stron. Pomimo wyzwań, obserwujemy pozytywne zmiany i postępy w dbaniu o równość płci w branży IT. Daje to nadzieje na bardziej równoprawne i inkluzywne miejsca pracy oraz branżę jako taką w przyszłości. Doceniajmy zmiany, jakie zaszły na przestrzeni lat, ale też nie zatrzymujmy się w działaniach. W pełni wykorzystywany potencjał kobiet w IT przyniesie korzyści dla całej branży.